Nefes Testiyle SİBO Tanısı
SİBO nedir?
SİBO terimi, İngilizce “Small Intestinal Bacterial Overgrowth” ifadesinin kısaltması olup ince bağırsakta aşırı bakteri üremesi anlamına gelir. Normalde kalın bağırsakta yoğun bulunan faydalı bakteriler, ince bağırsakta çok daha az miktarda bulunur. Ancak SİBO durumunda çeşitli nedenlerle ince bağırsakta normalden fazla bakteri toplanır. Bu durum, besinlerin emiliminde bozukluk (malabsorbsiyon) ve bağırsak duvarında geçirgenlik artışı gibi sorunlara yol açabilen bir sindirim sistemi bozukluğudur. Sonuç olarak SİBO, kronik karın ağrısı, şişkinlik ve beslenme bozuklukları gibi pek çok sindirim sistemi belirtisinin altında yatan gizli neden olabilir.
SİBO'da En Sık Görülen Şikayetler Nelerdir?
- Karında Şişkinlik – En yaygın belirtidir. Özellikle yemeklerden sonra belirginleşir.
- Gaz ve Geğirme – Fermentasyon sonucu oluşan gaz nedeniyle sık görülür.
- Karın Ağrısı / Kramplar – Genellikle göbek çevresinde veya üst karında hissedilir.
- İshal – Sulu dışkılama, acil tuvalet ihtiyacı ile birlikte olabilir.
- Kabızlık – Özellikle metan-dominant SİBO ile ilişkilidir.
- Hazımsızlık / Erken Doyma – Yemek sonrası rahatsızlık, doluluk hissi.
- Bulantı – Genellikle sabahları veya açken belirginleşir.
- Ağız Kokusu (Halitozis) – Sindirimdeki bozulmalar sonucu ortaya çıkar.
- Kilo Kaybı – Uzun süreli emilim bozukluğuna bağlı gelişir.
- Besin İntoleransları (özellikle laktoz) – Fermentasyona bağlı olarak gelişebilir.
- Vitamin Eksiklikleri (özellikle B12) – Emilim bozukluğuna bağlı olarak B12, D vitamini, demir eksikliği gelişebilir.
- Cilt Belirtileri (akne, rozasea, kaşıntı) – Dolaylı etkilerle görülebilir.
SİBO Nasıl Tespit Edilir?
SİBO’nun tanısında en çok tercih edilen ve en pratik yöntemlerden biri nefes testidir. Çünkü bu test:
- İnvaziv değildir (yani endoskopi veya kan alma gerekmez),
- Güvenilirdir,
- Hastaya hiçbir acı veya rahatsızlık vermez.
SİBO'nun Neden Olabileceği veya Eşlik Edebileceği Hastalıklar
- İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS)
– SİBO, özellikle ishal tipi IBS hastalarının %30–80’inde tespit edilmiştir.
– SİBO tedavisi, IBS belirtilerinde belirgin düzelme sağlar.
– En sık ilişkili hastalıktır. - Malabsorbsiyon Sendromu
– Yağ, karbonhidrat ve vitaminlerin emilimi bozulur.
– B12, demir, A-D-E-K vitamin eksiklikleri sık görülür. - Demir Eksikliği Anemisi / B12 Eksikliği
– Bakterilerin vitaminleri tüketmesi ve ince bağırsakta emilimin bozulması sonucu oluşur.
– Yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi gibi şikâyetlerle kendini gösterir. - Kilo Kaybı ve Yetersiz Beslenme (Malnütrisyon)
– SİBO uzun süre tedavi edilmezse besin alımı ve emilimi bozulur.
– Özellikle yaşlı ve kronik hastalığı olanlarda sık görülür. - Laktoz İntoleransı
– SİBO, laktaz enziminin aktivitesini azaltabilir.
– Laktoz içeren gıdalara karşı hazımsızlık, gaz, şişkinlik görülür. - Rozasea (Yüzde Kızarıklık ve Akne Benzeri Lezyonlar)
– Cilt hastalıkları ile SİBO arasında ilişki saptanmıştır.
– Rozasea hastalarının büyük kısmında SİBO pozitifliği bildirilmiştir.
– Tedavi ile cilt bulgularında iyileşme gözlenmiştir. - Fibromiyalji (Yaygın Kas-Ağrı Sendromu)
– SİBO ile birlikte görülebilir.
– Ortak mekanizma: Bağırsak-beyin ekseni, inflamasyon ve disbiyoz. - Kronik İshal / Kronik Kabızlık
– Bağımsız bir semptom gibi görünse de SİBO, bu tabloların altında yatabilir.
– Özellikle metan-dominant SİBO kabızlıkla, hidrojen-dominant form ishalle ilişkilidir. - Reflü (GÖRH)
– Artan bağırsak gazı ve basınç nedeniyle mide içeriği yukarı itilebilir.
– SİBO tedavisi sonrası reflü şikayetlerinde azalma bildirilmektedir. - Osteoporoz (Kemik Erimesi)
– Yağda çözünen vitaminlerin (D, K) yetersizliği nedeniyle kemik yoğunluğu azalabilir.
– Uzun süreli emilim bozukluğu olan hastalarda görülür. - Kronik Yorgunluk Sendromu (CFS)
– SİBO ile ilişkili düşük dereceli inflamasyon ve bağırsak geçirgenliği buna katkı sağlayabilir. - Parkinson Hastalığı
– Son yıllarda SİBO’nun Parkinson’da daha sık görüldüğü ve belirtileri artırabileceği gösterilmiştir.
– Mekanizma: Bağırsak-mikrobiyota-beyin ilişkisi. - Karaciğer Steatozu (Yağlanması)
– SİBO, endotoksinlerin karaciğere taşınmasına neden olarak NAFLD gelişimini kolaylaştırabilir. - İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (Crohn, Ülseratif Kolit)
– SİBO bu hastalıklarda daha sık görülür, bazen alevlenmeyi tetikleyebilir.
Neden Erken Tanı Konulmalıdır?
- Şikayetlerin kaynağını erken saptamak → yaşam kalitesini artırır
- Malabsorbsiyon ilerlemeden önlenir
- Vitamin ve mineral kayıplarına bağlı komplikasyonlar engellenir
- Hastalığın tekrar etme riski azaltılır
SİBO Tedavi Edilebilir mi?
- Evet. Tedavi edilebilir.
- Doğru tedavi için hekiminize başvurunuz.
- Beslenme desteği gerekebilir:
- Vitamin takviyeleri (B12, D, demir vs.)
- Laktozsuz veya düşük FODMAP diyetleri